Magiczny świat zaklęć i czarów od dawien dawna fascynuje ludzi w różnym wieku - przecież już jako dzieci lubimy słuchać opowieści o cudownych przemianach, a potem jako dorośli szukamy słów, gestów i działań, które mają niezwykłą moc przekształcania rzeczywistości. Nawet jeśli nie jesteś szczególnie obeznany z tematyką ezoteryczną, na pewno znasz
z literatury co najmniej kilka przykładów zaklęć albo bohaterów obdarzonych wyjątkową mocą czarowania. Praktykowanie magii i opowiadanie o niej prawie zawsze wiąże się z używaniem języka, komunikowaniem się. Zachęcamy do lektury niniejszego tekstu, dzięki niemu przypomnisz sobie popularne w bajkach formuły magiczne, znajdziesz inspiracje do szukania książek traktujących o zaklęciach i czarach, a może zmotywujesz się do napisania własnego utworu z wątkiem magicznym.
Magiczne zaklęcia w bajkach
Jednym z najbardziej znanych magicznych zaklęć, które kojarzą się z bajkami czytanymi w dzieciństwie jest ,,Abrakadabra”. Zdaniem językoznawców znaczenie tego słowa nie jest do końca oczywiste i może ono odpowiadać treści: ,,stwarzam, wypowiadając” albo ,,niech Pan stworzy, gdy ja to mówię”. Równie znanym co ,,Abrakadabra” magicznym zaklęciem jest występujące w pokazach iluzjonistów albo baśniach dla dzieci ,,Hokus-pokus”. Czy ta formuła rzeczywiście miała kiedyś znaczenie magiczne? Trudno powiedzieć, ale z całą pewnością owo hasło ma w sobie potężną moc marketingową. ,,Hokus-pokus” to dla wielu osób synonim czegoś wyjątkowego, można to określenie rozumieć jako zwrócenie uwagi na szczególną przemianę, z pewnością godną uważnego obejrzenia. Magiczne zaklęcia znane z bajek i baśni niejednokrotnie mają znaczenie symboliczne, czasami używamy ich w charakterze znanych cytatów, porzekadeł, stwierdzeń o charakterze symbolicznym. Na pewno pamiętasz hasło ,,Sezamie otwórz się” – najbardziej kojarzone z opowieścią o Ali-Babie i czterdziestu rozbójnikach i przywodzące nam na myśl magiczną formułę, która umożliwiła biedakowi dostęp do zamykanej zaklęciem magicznej, pełnej kosztowności góry. Innym magicznym zaklęciem, które miało moc zmieniania rzeczywistości, poprawiania losu szczególnie doświadczonego chłopca było hasło ,,Stoliczku nakryj się” - czyli tytuł znanej baśni braci Grimm. Pamiętasz opisywany w tej opowieści czarodziejski mebel, który zapełniał się smakołykami, gdy wypowiedziało się magiczną formułę: ,,Stoliczku nakryj się”? Bajkowe zaklęcia typu ,,Sezamie otwórz się”, czy ,,Stoliczku nakryj się” to przykład najprostszych sformułowań językowych, które przybierają formę imperatywu (nakazu) i są skierowane do określonego obiektu (najczęściej nieożywionego).
Czary i zaklęcia w klasykach literatury
Wcale nie trzeba być znawcą literatury, by pamiętać niesamowitą, wręcz okultystyczną aurę opowieści takich jak np. ,,Czarnoksiężnik z krainy Oz”, ,,Tajemniczy ogród”, ,,Alicja w Krainie Czarów”, czy serii przygód Harry’ego Pottera. Bardzo wiele utworów z odwołaniami do magicznych zaklęć i czarów omawianych jest w szkole na lekcjach języka polskiego - na pewno kojarzysz ,,Ballady i romanse” i ,,Dziady” A. Mickiewicza, ,,Fausta” J. H. Goethego, ,,Mistrza i Małgorzatę” M. Bułhakowa, ,,Doktora Faustusa” T. Manna albo ,,Zaczarowaną dorożkę” K. I. Gałczyńskiego. Na czym polega urok dzieł literackich z wątkiem magicznych zaklęć i czarów? Takie utwory pozwalają zrozumieć dawne i współczesne kody kulturowe, są skarbnicą wiedzy o dawnej obrzędowości i folklorze, często mają uniwersalne przesłania - związane z życiowymi wartościami, cnotami, ludzkimi przywarami. Czy masz swoją ulubioną powieść, wiersz, albo bajkę w których występują czarodzieje, magiczne zaklęcia, cudowne przemiany? Okres jesienno-zimowy do dokonała okazja ku temu, by powrócić do magicznej literatury tego typu albo pokazać ją przyszłym pokoleniom - swoim dzieciom, wnukom, uczniom.
Język magicznych zaklęć i czarów
Praktykowanie czarów i wypowiadanie zaklęć to zagadnienia niezwykłe frapujące także z punktu widzenia współczesnych językoznawców, religioznawców, archeologów, etnologów i etnografów. Język magiczny a więc ten ściśle powiązany z zaklęciami i czarami pełni funkcję użytkową, ale jest niezwykle emocjonalny, charakteryzuje go wiele metafor, niemalże bezgraniczna nadzieja w zdolność przemiany naszej rzeczywistości. Zdaniem Bronisława Malinowskiego, autora książki pt. ,,Ogrody koralowe i ich magia” umiejętność stosowania magicznych zaklęć i czarów daje człowiekowi pewne bezpieczeństwo oraz władzę, może stać się ważnym aktem rytualnym. Jeśli chcielibyście się nauczyć tworzenia zaklęć i praktykowania czarów, zgodnie z kategoriami mowy zaproponowanymi przez C.K. Ogdenaila i A. Richardsa (1932) winniście stosować słowa archaiczne, formy prostych próśb i nakazów, próbując oddać za pomocą słów swoje czyste intencje, prawdziwe pragnienie, aby coś się zmieniło. Zgodnie z zaleceniami S. J. Tambiaha, który napisał ,,The Magical Power of Words” (1968) kluczem do zrozumienia, czym tak naprawdę są magiczne zaklęcia i czary, jest wnikliwa analiza tajemniczych języków, którymi posługiwali się magowie, kapłani, szamani. Jeśli szerzej interesuje Was tematyka zaklęć i czarów znanych ze świata literatury, powinniście sięgnąć po publikacje wymienione w tej części artykułu, pomocnym i ciekawym źródłem wiedzy będzie także książka Juliana Tuwima pt. ,,Czary i czarty polskie”. W tej publikacji znajdziecie wiele cytatów z dość obszernej literatury dotyczącej czarów i magii, dzięki niej poznacie wartościowe i bardzo intrygujące ciekawostki, fakty z historii czarnoksięstwa w Polsce.