Andrzejkowe wróżby kojarzą nam się głównie z laniem wosku i odczytywaniem przyszłości z jego kształtu. Zanika już powoli nawet podstawowe założenie, czyli wróżenie tego wieczoru jedynie w celach matrymonialnych. Skąd wzięły się andrzejki i jak wyglądały dawne obrzędy? Jakie wróżby andrzejkowe przyciągną naszą uwagę w tym roku? Czy andrzejki są przeznaczone wyłącznie dla kobiet? Przygotowaliśmy się na takie pytania!
Jak wróżby andrzejkowe wyglądały kiedyś?
Sama geneza święta nie jest do końca znana. Uważa się, że wróżby andrzejkowe pochodzą pierwotnie z Grecji, skąd także pochodzi imię Andrzej. Podobnie do tego imienia brzmi również greckie słowo oznaczające mężczyznę. Czy natomiast andrzejki były rzeczywiście obchodzone w starożytnej Grecji? Na to brakuje całkowicie pewnych dowodów, choć właśnie tak się podejrzewa.
Wróżby andrzejkowe dotarły do Polski w XVI wieku. Przypadają na noc między 29 a 30 listopada. W kościele uroczystość nazywana wigilią świętego Andrzeja ma być ostatnią okazją do świętowania, zanim rozpocznie się spokojny adwent i tym samym nowy rok liturgiczny. Fakt, że w Polsce andrzejki obchodzimy dopiero od czasów renesansu nie oznacza, że w innych częściach świata ta data nic nie znaczyła. 30 listopada w Szkocji obchodzone jest święto narodowe! Wróżby andrzejkowe obecne są w wielu zakątkach świata.
Andrzejkowe praktyki dawniej
W ostatnie dni listopada pierwotnie wróżono jedynie kobietom. Wróżby andrzejkowe miały wyłącznie jeden cel - znalezienie kandydata na męża i szybkie zamążpójście. Andrzejki były więc obchodzone jedynie przez młode dziewczęta. Swój odpowiednik święta mieli również mężczyźni. Oni wróżyli sobie w nocy z 24 na 25 listopada. Tam także poruszane były jedynie matrymonialne tematy.
Dziewczę, które pościło przez cały dzień poprzedzający andrzejkową noc, miało dużą szansę ujrzeć swojego przyszłego małżonka we śnie. Była to popularna praktyka w niemal każdym kraju, w którym obchodzono andrzejki.
Początkowo gdy wróżby andrzejkowe były w Europie jeszcze młodą tradycją, obchodzono je z całkowitą powagą. Wróżono każdej z panien indywidualnie i nie towarzyszyły temu żadne zabawy. Andrzejki jednak stopniowo rozwijały się do okazji, podczas której wspólnie wśród rozmów i żartów młode dziewczyny rozmaicie szukały wskazówki miłosnej. Niektóre wróżby andrzejkowe wymagały nawet obecności zwierząt. Dziewczęta przygotowywały psu przysmaki i obserwowały, czyje zje jako pierwszy, ponieważ miało to oznaczać jej prędkie zamążpójście. Czasem zawiązywały oczy gąsiorowi, który miał bez użycia wzroku wybrać wśród nich pierwszą pannę młodą. Wróżono również z owocowych obierków, lub innych fragmentów jedzenia. Młode kobiety były niezwykle kreatywne co do sposobu, który miał im wskazać przyszłego wybranka.